Willem Frederik Wertheim

De lange mars der emancipatie

Bron: De lange mars der emancipatie. Herziene druk van ‘Evolutie en revolutie’, Kritiese Biblioteek Van Gennep, Amsterdam 1977 (Dank aan de familie Wertheim en uitgeverij Van Gennep)
Deze versie: de spelling is aangepast, personenregister is niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren?

Standaard     Leesmodus     Printmodus
Leest u dit met een smartphone?
Met (enkele) smartphones moet u zelf uitmaken welke modus voor u geschikt is

Inhoud:

Uit het voorwoord bij de eerste druk (1970)
Voorwoord bij de vierde, herziene druk

Deel 1: Evolutie

Hoofdstuk 1: De golfbeweging in de evolutieleer

1. De golf van anti-evolutionisme in het Westen
2. De multilineaire evolutieleer
3. Impliciet evolutionisme
4. Terug naar de ‘evolutie’

Hoofdstuk 2: Richting en gang der ontwikkeling

1. De criteria van evolutie
2. De gang van de ontwikkeling: aanpassing en vernieuwing
3. De dialectiek van de cultuurspreiding

Hoofdstuk 3: De veranderlijke tijdsfactor

1. Romeins hypothese van de remmende voorsprong
2. Service en zijn wet van de evolutionaire potentie
3. Herwaardering van de theorieën van Romein en Service
4. Modernisering en dialectiek

Hoofdstuk 4: Snelle groei en moeizame vooruitgang

1. Voortgang of vooruitgang?
2. Het emancipatiebeginsel
3. Samenwerking en wedijver
4. De emancipatiefasen
5. Geestelijke en materiële factoren in het evolutieproces
6. Evolutie: historisch gegeven of schone droom?<:p>

Hoofdstuk 5: Naar een dynamisch maatschappijmodel

1. Gevraagd: een sociologie van een wereld in beweging
2. Tekortkoming van het structuralisme: de reïficatie der samenleving
3. Webers kritiek op de reïficatie: het begrip Kollektivgebilde
4. Het integratiemodel vergruisd
5. Subjectieve waarden als bepalend voor elke sociale hiërarchie
6. Contrapunten en conflicterende waardesystemen
7. Het gerelativeerde structuurbegrip
8. Contrapunten en collectieve actie
9. De valkuil van geografische eenheden in de sociologie
10. Conflicten en conflicterende waarden
11. Wettelijke orde en sociale structuur

Deel 2: Revolutie. Algemene aspecten

Inleiding

Hoofdstuk 6: Het begrip revolutie en typen van revolutie

1. Revolutie en opstand: enige inleidende opmerkingen
2. Revolutie en contrarevolutie
3. Geweld en geweldloosheid
4. Inwendige en uitwendige oorzaken
5. Enkele typen van revolutie
6. Wereldrevolutie
7. Burgeroorlog en oorlog
8. Export van revolutie of van contrarevolutie
9. Het historische kader van revoluties
10. Revoluties in de moderne tijd
11. Revoluties in vroeger tijden
12. Godsdienst en revolutie in de geschiedenis

Hoofdstuk 7: Ontstaan en verloop van revoluties

1. Theorieën over de revolutionaire kringloop
2. Revolutie als integrerend bestanddeel van sociale verandering
3. Het ontstaan van revoluties: enkele algemene opmerkingen
4. Situationele aspecten
5. Economische voorwaarden
6. Sociale voorwaarden
7. Politieke voorwaarden
8. Versnellers
9. Psychologische aspecten
10. Enkele algemene conclusies over het ontstaan van een prerevolutionaire situatie
11. Het revolutionair proces
12. De ineenstorting van het politiek gezag
13. Revolutionaire strategie
14. De gevolgen van revoluties in termen van emancipatie
15. Het uiteindelijke effect van revoluties

Deel 3: Revoluties in de huidige wereld

Inleiding

Hoofdstuk 8: Toestanden en tendenties in de Derde Wereld

1. Algemeen overzicht
2. Economische toestand
3. Sociale hiërarchie
4. Patronage en andere bescherming biedende instituties
5. Erosie van instituties en van sociale waarden
6. Politieke toestand onder het populisme
7. Vooruitzichten voor revolutie of contrarevolutie onder het populisme
8. Politieke toestand onder militaire dictatuur
9. Vooruitzichten voor revolutie onder militaire dictatuur

Hoofdstuk 9: Voorkoming van revoluties

1. Inleidende opmerkingen
2. Welvaartsmaatregelen of wondermiddelen?

a. Community development of coöperaties
b. Landhervorming
c. Geboortebeperking
d. Buitenlandse hulp
e. Groene revolutie

3. Zakelijke of psychologische aanpak?
4. Loze beweringen
5. Godsdienst als afleidingstactiek
6. Andere vormen van afleidingstactiek
7. Repressie: rechterhand en linkerhand
8. Conclusie

Hoofdstuk 10: Meningsverschillen over revolutionaire vooruitzichten en strategie

A. Meningsverschillen over vooruitzichten
1. ‘New look’ van Sovjet-zijde
2. De Sovjet-visie op India en Zuidoost-Azië
3. De Chinese visie
4. De theoretische discussie en het praktisch beleid
B. Meningsverschillen over strategie
5. Het Cubaanse en het Chinese model
6. ‘Focismo’ of leiding door partij
7. Tijdelijke bondgenootschappen
8. Guerrilla en boeren
9. Internationale solidariteit

Hoofdstuk 11: Na de sociale revolutie

1. Economische resultaten
2. Het vrijheidsprobleem in de Sovjet-Unie
3. Het vrijheidsprobleem in China
4. Het Thermidor-probleem in de Sovjet-Unie: verburgerlijking
5. Het Thermidor-probleem in China: Culturele Revolutie
6. Kansen van de Culturele Revolutie op langere termijn
7. Naar een meer egalitaire maatschappij: voorbij Yankee City

Epiloog: Het eendere en het eigene in een onaf heelal

1. Het begrip causaliteit
2. Het unieke en de herhaling
3. Mechanistische en deterministische schijnverklaringen
4. Toeval en het nieuwe
5. Determinisme en voluntarisme in de menswetenschappen
6. De grenzen der causaliteit in de menswetenschappen
7. Voorspelling van revoluties