Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren?
Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, 1998, juni, (nr. 64), jg. 42
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren?
Op 5 december 1997 overleed voormalig DDR-dissident en oprichter van de Duitse Groenen: Rudolf Bahro. Bahro is bekend geworden met zijn boek: Het alternatief: een kritiek op het reëel bestaande socialisme.
Rudolf Bahro werd geboren in 1935 in Silezië en bracht zijn kindertijd door op het platteland van Oost-Duitsland. Al op negentienjarige leeftijd werd hij lid van de Oost-Duitse Socialistische Eenheidspartij Duitsland. Hij studeerde filosofie op de Humboldt universiteit waar hij een dissertatie schreef over de wijzen waarop de productiviteit van arbeiders in staatsbedrijven omhooggeschroefd kon worden. Deze dissertatie werd toen afgewezen als te kritisch.
In 1959 ging hij naar Neubrandenburg in het kader van een campagne om intellectuelen naar het platteland te brengen. Daar werd hij redacteur van een lokale krant. In 1962 werd hij adjunct-hoofdredacteur van Forum: een blad voor jonge intellectuelen van de Freie Deutsche Jugend, de jongerenbeweging van de SED. Hier kreeg hij zijn eerste belangrijke aanvaring met de bureaucratie toen hij zonder censuur vooraf een gedeelte van een toneelstuk van Volker Braun publiceerde. Hij werd prompt ontslagen.
Toch bleef Bahro lid van de SED en bleef geloven dat de problemen het gevolg waren van de inefficiënties van het systeem en niet van de stalinistische ideologie.
Hij ging werken in een rubberfabriek waar hij zich tot directeur opwerkte. In 1967 schreef hij een brief aan de toenmalige secretaris-generaal van de SED: Walter Ulbricht. In deze brief pleitte hij voor meer flexibiliteit binnen de planeconomie en riep de partijleiding op het lossere Joegoslavische model te volgen. Dit kwam hem op een uitbrander te staan van Ulbricht.
In 1968 werd de Praagse Lente onderdrukt door troepen van het Warschaupact.
Voor Bahro werd het duidelijk dat er structureel iets fout zat. In het geheim begon hij te werken aan zijn beroemde boek: Het alternatief: een kritiek op het reëel bestaande socialisme, dat in het westen uitkwam in 1977. De bedreiging die van dit boek uitging lag hem vooral in het feit dat het was geschreven vanuit een marxistisch oogpunt. In dit boek riep Bahro op tot het beëindigen van de eenpartijstaat in het Oostblok en voor een ‘Derde Weg’.
Bahro werd gearresteerd en beschuldigd van ‘het geven van vitale informatie aan de vijand’ en ‘openbaren van staatsgeheimen’. Later bleek dat de Stasi zijn eerste vrouw als informant had gerekruteerd en al enige tijd op de hoogte was van de komst van het boek. Tijdens het proces was Gregor Gysi, de huidige fractievoorzitter van de POS in de Bondsdag, zijn advocaat.
Bahro werd in 1979 uitgezet naar West-Duitsland waar hij door de eurocommunisten als een profeet werd binnengehaald. In datzelfde jaar richtte hij de Groenen op en was lid van het partijbestuur tot 1985. In dat jaar verliet hij de Groenen omdat zij vanuit ecologisch perspectief niet radicaal genoeg waren. Hij trok zich terug in een ecologische commune in de Eifel.
Toen de Muur in 1989 viel werd zijn interesse voor Oost-Duitsland weer gewekt. De SED, later POS, rehabiliteerde hem en zijn oude Humboldt universiteit bood hem een leerstoel sociale ecologie aan. Nog eenmaal was hij betrokken bij een campagne ter verdediging van Gregor Gysi die ervan werd beschuldigd als advocaat informatie te hebben doorgespeeld aan de Stasi. Zijn persoonlijke ideeën ontwikkelden zich steeds meer tot mystieke hoogten. In begin jaren tachtig was hij enige tijd lid van de Bhagwan. Later ontwikkelde hij ideeën die zich bewogen in de richting van een dictatuur voor de ecologie.
Toen in 1995 de diagnose leukemie werd gesteld ging hij op spartaanse wijze leven in een caravan op een ‘volksboerderij’ in het Oost-Duitse Uckermark. In december 1997 overleed Bahro in een ziekenhuis.