Centralisatie
CENTRALISATIE = de strekking om alle economische en/of politieke macht in de handen van enkele centraal geplaatste organen of personen te leggen (denk aan de rol der hoofdsteden!).
ECONOMISCHE CENTRALISATIE: in de kapitalistische maatschappij stellen wij de aangroei van kapitaal vast ten gevolge van meerdere fusies (-> concentratievormen), m.a.w. enkele ondernemingen trekken steeds meer kapitaal tot zich.
In de communistische landen ontstaat economische centralisatie doordat alle kapitalen en beslissingsmacht uitsluitend afhankelijk zijn van het centrale planbureau (-> bureaucratie).
POLITIEKE CENTRALISATIE: de centrale overheidsorganen trekken steeds meer beslissingsmacht naar zich toe. Alle reglementen, wetten, economische maatregelen, enz. worden onderworpen aan de goedkeuring van de regering.
Tegenover de strakke economische en politieke centralisatie – naar communistisch model – stellen wij plaatselijke organen (zoals de bedrijfsraden en regionale comités) die de bevolking daadwerkelijk vertegenwoordigen. Zij moeten de basis leggen voor de economische en politieke democratie. Hierin worden het centrale plan en de centrale beslissingsmacht niet overboord gegooid, maar zij worden kritisch onderzocht, verbeterd en aangevuld door plaatselijke afgevaardigden. De maatschappelijke activiteiten worden daardoor beter ten dienste van het volk gesteld
(zie ook decentralisatie – federalisme – zelfbeheer).DEMOGRAFISCHE CENTRALISATIE: tendens van steeds groter wordende bevolkingsconcentraties (“agglomeraties”), tengevolge van de economische en politieke centralisatie. Deze leidde tot sociale wantoestanden en conflicten (vb. krotwijken, werkloosheid enz.).
DECENTRALISATIE = aftakeling van de voortschrijdende centralisatie.
ECONOMISCHE DECENTRALISATIE: economische centralisatie leidt licht tot concentratie van macht en werkgelegenheid in één streek, zelfs in één groep bedrijven. Door economische decentralisatie wil men de nadelige gevolgen ervan bestrijden: men wil de economische bedrijvigheid regionaal spreiden (“werk in eigen streek”).
Hoewel wij voorstander zijn van economische decentralisatie, menen wij toch niet dat deze op zichzelf het kapitalisme zal verzwakken. De werkelijke regisseurs blijven immers dezelfde, of zij gecentraliseerd zitten of niet. De socialistische opvatting over decentralisatie gaat daarom verder: ook de economische macht moet gedecentraliseerd worden. Dit is alleen mogelijk door een ontmanteling van de holdings. Hierdoor kan een bres geslagen worden in de economische burcht van het kapitalisme (“verspreiden om te verzwakken”)
(zie ook: economische democratie).POLITIEKE DECENTRALISATIE: ten onrechte werden vele politieke taken aan de centrale overheid opgedragen. Politieke decentralisatie beoogt een betere verdeling van de beslissingsmacht en van de uitvoering der overheidstaken. Hiervoor moeten de regionale en plaatselijke overheidsorganen beter uitgebouwd worden.
DEMOGRAFISCHE DECENTRALISATIE: uitzwerming van de dichtstbevolkte wooncentra naar woonkernen buiten de steden of agglomeraties. In werkelijkheid vinden wij nergens een woonpolitiek.
Vb. de uitzwermenden komen meestal niet uit de overbevolkte woonkazernen of krottenwijken, maar uit de rijke kwartieren! Grondspeculatie schijnt het hoofdmotief te zijn van de kapitalistische, demografische decentralisatie.
MWBEL