Arbeiderspartij (PT)

Verkiezingen in Brazilië
Uitgangspunten van de Arbeiderspartij (PT)

Geschreven: 1993
Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, 1994, voorjaar, (nr. 49), jg. 38
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren?

Standaard     Leesmodus     Printmodus
Leest u dit met een smartphone?
Met (enkele) smartphones moet u zelf uitmaken welke modus voor u geschikt is

Op haar achtste nationale conferentie in juni 1993, begon de Braziliaanse Arbeiderspartij PT[1] haar voorbereidingen voor de presidentsverkiezingen die in oktober dit jaar plaatsvinden. Net als in 1989, toen hij in de tweede ronde op het nippertje verloor van de inmiddels wegens corruptie afgezette Collor, is de internationaal bekende metaalarbeider Lula ook deze keer de PT-kandidaat voor het presidentschap. Opiniepeilingen geven hem een zeer ruime voorsprong op alle andere kandidaten, en links en rechts houden er dan ook serieus rekening mee dat Lula de nieuwe president van Brazilië wordt.
Wat voor koers zal een Lula regering varen? Hoe zal ze omgaan met de immense problemen en druk waar ze ongetwijfeld mee geconfronteerd wordt? In de op de achtste conferentie aangenomen document “Uitgangspunten van de PT”, waaruit we hier belangrijke delen publiceren, legde de PT haar benadering vast.

1. DE BRAZILIAANSE POLITIEKE, ECONOMISCHE EN SOCIALE CRISIS kan alleen beëindigd worden door de overwinning van de democratische volkskrachten. Honderd miljoen Brazilianen leven in armoede; zestig miljoen zijn volledig behoeftig. Van elke duizend geboren Brazilianen sterven er negentig voor ze vijf jaar oud zijn en van de overige 910 maken er nauwelijks 90 de middelbare school af. Deze situatie is een gevolg van het beleid van een heersende klasse die onverschillig is voor de honger en ellende van de meerderheid van de bevolking.

Dit beleid komt tot stand volgens een economisch model dat niet alleen volledig uitgewerkt is, maar ook winst oplevert voor een kleine groep. Na tien jaren van instabiliteit, die de crisis hebben verscherpt, heeft de ineenstorting van het neoliberale project opnieuw laten zien dat de heersende klasse niet in staat is een alternatief model te ontwikkelen. In diezelfde tijd zijn zowel de politieke als de electorale kracht van de arbeidersklasse toegenomen. Zij vecht voor controle op een wijze die we nooit eerder zagen in Brazilië, met de vorming van de Arbeiderspartij (PT), de totstandkoming van de vakbondscentrale CUT, de campagne voor directe verkiezingen en de verwijdering van Collor uit zijn ambt. In de huidige verkiezingscampagne probeert ze de heersende klasse te verslaan en een alternatieve Democratische Volksregering (vanaf nu: DVR) tot stand te brengen.

2. HET TEN VAL BRENGEN VAN DE HUIDIGE STAAT is een deel van de democratische revolutie. Een echte hervorming van de Braziliaanse samenleving vereist de nederlaag of drastische terugdringing van de dominante klasse. Het nationaal-populistisch reformisme, dat geloofde tegengestelde belangen te kunnen verzoenen, is reeds bezweken. En dat geldt ook voor het deel van links dat geloofde democratische hervormingen ten uitvoer te kunnen brengen zonder de steun van de bevolking – zich soms baserend op de bourgeoisie, soms op een politieke voorhoede. Nu, op het moment dat de PT wel eens regering zou kunnen worden, oefenen het establishment en de massamedia enorme druk uit om ons ook die kant op te krijgen. Dat zullen we niet doen. De strijd van de PT voor de regering is fundamenteel voor de Braziliaanse arbeid(st)ers om hegemonie te verkrijgen. We verwarren regering echter niet met macht, want macht omvat veel meer en is geworteld in economische en sociale verhoudingen. En we verwarren Lula’s programma ook niet met ons radicalere, alternatieve strategische project. In de verkiezingen van 1994 zal de PT opkomen voor de constructie van een nieuw economisch, politiek en sociaal model.

Met deze benadering wijst de PT uitdrukkelijk twee vormen van strijd voor het socialisme, die in het verleden zonder succes zijn geweest, van de hand. Bij de eerste wordt uitsluitend gewerkt buiten de bestaande instituties, die vooral als platform voor propaganda worden gezien. Bij de tweede wordt uitsluitend binnen het establishment geopereerd. De PT heeft als strategisch doel de vorming van een DVR vanuit zowel een basis onder de bevolking als een electorale meerderheid.

Ons project van sociale verandering zal alleen werken als het gesteund wordt door een solide en zelfgeorganiseerde basis van onderdrukten en uitgebuiten. Om werkelijke en onafhankelijke democratie tot stand te brengen zullen we arbeid(st)ersraden moeten opzetten en constant en direct ruggespraak moeten houden met de bevolking. We geloven dat het succes van onze strijd voor hervormingen en voor de democratisering van de staat en de samenleving afhankelijk is van activiteiten van de bevolking en op regeringsniveau, tegen de heersende orde.

3. DE VERKIEZINGEN VAN 1994 zullen gedomineerd worden door degenen die structurele hervormingen willen en degenen die de sociale apartheid willen continueren. Na de ineenstorting van Collor probeert de bourgeoisie haar programma van “modernisering” te handhaven. De ondernemerswereld, in het bijzonder de oligopolies, blijft weigeren de winsten te beperken en wil in ruil voor elke concessie belasting- of andere voordelen. De bourgeoisie moet verslagen worden en zich ondergeschikt maken aan de herverdeling van inkomen en de eliminatie van armoede. We willen echte verandering, zodat een einde komt aan armoede, honger en uitsluiting.

4. TEN BEHOEVE VAN STRUCTURELE HERVORMINGEN is het noodzakelijk een democratische volksregering tot stand te brengen. De verkiezingscampagne van 1994 moet het startpunt zijn voor en de uitdrukking van deze beweging, gebaseerd op een herleefde vakbeweging, arbeid(st)ers- en studentenorganisaties, burgerinitiatieven, volkspartijen en organisaties van vrouwen, zwarten en inheemse volkeren. Ze moet bovendien in het bijzonder aandacht hebben voor degenen die door de samenleving zijn gemarginaliseerd en buitengesloten. Een beweging die de verkiezingscampagne te boven gaat is essentieel om de Lula-regering te ondersteunen.

De PT kan de grote ongelijkheden als gevolg van raciale discriminatie, die bovenop de economische en politieke onderdrukking komen, niet negeren. De PT zal geen hegemonie onder de massa’s bereiken als we niet weten hoe we met een zwarte stem kunnen argumenteren. Raciale en seksuele discriminatie moeten net zo radicaal bestreden worden als de uitbuiting van de arbeidskrachten. We moeten zowel het kapitaal als de zogenaamde “universele cultuur”, die discriminatie maskeert, bestrijden. We zullen de verkiezingen niet winnen als ons programma niet ook zwart verzet uitdrukt. Het socialisme zal alleen werkelijkheid kunnen worden in Brazilië als de door raciale onderdrukking veroorzaakte sociale apartheid wordt vernietigd.

De huidige crisis van de CUT-vakcentrale vereist grote vastberadenheid van de militanten van de PT, om haar capaciteit de eisen van de Braziliaanse arbeid(st)ers te verenigen en leiden te vergroten. En om te blijven werken aan oplossingen voor de economische en sociale crisis, die de afgelopen vijf jaar sterk verergerd is, als resultaat van Collors neoliberale project. Zij moeten letten op het economische kader dat heeft bijgedragen aan de recessie – met als gevolg de uitsluiting van duizenden arbeid(st)ers, die nu werkloos zijn of onvoldoende werk hebben – zodat de CUT-leiding haar voorstellen naar voren kan schuiven.

Zo’n project vereist ook het overdenken van de consequenties voor de arbeidersbeweging van de technologische vooruitgang en de veranderingen als gevolg van nieuwe vormen van management (inclusief de organisatie van de productie), in het licht van de wereldwijde veranderingen. Het vereist ook planning voor het opleiden en herscholen van de arbeid(st)ers in dit land.

Het correcte uitgangspunt van de PT dat vakbonden autonoom moeten zijn leidde tot een neutrale houding ten opzichte van de obstakels waar de vakbeweging zich voor gesteld ziet, en tot het zich grotendeels onttrekken aan het uitwerken van een politiek om de militanten van de PT te leiden. In die zin zijn we dan ook deels verantwoordelijk voor de crisis in de CUT.

5. HET IS NODIG DE PUBLIEKE OPINIE te winnen voor het idee van structurele hervormingen. Het Braziliaanse volk heeft genoeg van het gebrek aan alternatieven, van onvruchtbare illusies en van onuitgevoerde beloftes. Dit gevoel is nog sterker onder de armsten, de uitgeslotenen, de arbeid(st)ers met de laagste inkomens, de kleine zakenlieden – zij die altijd het meest getroffen werden door de “veranderingen”. Dit klimaat van wanhoop heeft conservatisme gevoed. Zij die vechten voor veranderingen moeten het hart van elke Braziliaan winnen met ideeën voor de democratisering van bezit, inkomen, land, communicatiemiddelen en macht. Dat moet een alternatief strategisch lange termijn project zijn, dat de beknelling doorbreekt van korte termijn alternatieven; plannen voor stabilisering die tot meer instabiliteit en armoede leiden; economisch beleid dat de sociale apartheid niet bestrijdt; de cynische logica die stelt dat het eerst nodig is het land op te bouwen, om daarna de welvaart te herverdelen. Het moet een programmatisch platform zijn dat de meerderheid van de bevolking verenigt en de sociale en morele superioriteit bevestigt van radicale democratische waarden, van menselijkheid, solidariteit, ethiek en socialisme. Dat zijn de ideeën die in 1989 miljoenen mensen samenbrachten onder de slogan “Zonder de angst om gelukkig te zijn”.

6. ONS PROGRAMMA VOOR DE REGERING moet op concrete wijze vorm geven aan hervormingen die antimonopolie, antigrootgrondbezit en anti-imperialistisch zijn. Het zal gericht zijn op de meerderheid van de bevolking: de arbeid(st)ers, de werklozen, de middenklasse en degenen die kleine en middelgrote bedrijfjes runnen.

Hoewel veel liberale theorieën nog steeds een zekere geloofwaardigheid hebben, heeft de crisis in de laatste regering laten zien dat het belangrijkste probleem waarvoor ons land zich gesteld ziet politiek en ethisch is. Het is voor ons project even belangrijk of zelfs belangrijker te weten dat de sociale en politieke krachten werkelijk gemobiliseerd kunnen worden om het te laten werken, dan dat het intellectueel en technisch samenhangend is.

De laatste vijftien jaar hebben we de opkomst gezien van de arbeidersbeweging in Brazilië, wat de nationale politieke strijd een radicaal nieuwe vorm heeft gegeven en de conceptie van democratie opnieuw heeft gedefinieerd. Een belangrijk resultaat is dat haar politieke en sociale dimensies niet langer gescheiden lijken te zijn. Democratie is niet langer een middel of een fase in de strijd voor het socialisme. Het is zo gecombineerd met socialisme dat de waarde van vrijheid niet langer ontkoppeld kan worden van die van gelijkheid.

Het wordt een taak van de DVR om maatregelen te nemen die groei koppelen aan een eerlijke verdeling van inkomen; de vorming van een interne massamarkt; radicalisering van democratie; staatsinvesteringen; aanmoedigingen voor technologische research en ontwikkeling; stedelijke hervormingen; landhervormingen; het belasten van de rijken; eliminatie van indirecte belastingen en een rechtvaardig belastingsysteem dat verenigbaar is met democratische volkshervormingen en de strijd tegen de monopolies; het mogelijk maken van een frontale aanval op de problemen van honger, werkloosheid, gezondheidzorg, onderwijs, speculatie met vermogen, huisvesting en transport, waar de meerderheid van de bevolking mee worstelt. Dit veronderstelt een onafhankelijke internationale politiek en de vernietiging van de privileges van de oligopolies, grootgrondbezitters en financiële conglomeraten.

7. DE DEMOCRATISCHE VOLKSHERVORMINGEN moeten de controle van de monopolies over de nationale economie breken. We moeten de confrontatie aangaan met degenen die de markt en kapitalistisch privébezit verdedigen en die alle alternatieven voor de organisatie van de economie van de hand wijzen. De heersende klasse en de monopolies zullen een obstakel vormen voor de economische hervormingen die door de DVR moeten worden doorgevoerd. Van nu af aan moeten we de bestaande tegenstelling tussen de neoliberale theorie en haar praktijk in dit land demonstreren. Dezelfde elites die het privatiseringsprogramma en de vermindering van de economische activiteiten van de staat verdedigen, zullen niet vrijwillig hun winsten, belastingvrijstellingen, subsidies en genereuze leningen van de banken afstaan.

De echte markt wordt gecontroleerd door minder dan 700 bedrijven en de 200 grootste ondernemingen zijn goed voor dertig procent van het Bruto Nationaal Product (BNP). De echte markt in Brazilië is er een waarin een paar bedrijven de prijzen bepalen voor elke productiesector, speculeren met verborgen middelen en de mensen manipuleren via de massamedia, inclusief advertenties. Een paar honderd grote banken, industrieën, grote bedrijven en nationale en internationale agro-industrieën nemen, met een paar staatsbedrijven. zeventig procent van de economie voor hun rekening en controleren direct zowel de interne markt als de exporten. Deze sector zal het meeste verzet bieden tegen ons programma van structurele hervormingen. Om de confrontatie met hen aan te gaan en te winnen, en zodoende haar programma ten uitvoer te brengen, zal de DVR op institutioneel niveau werken, haar bondgenoten mobiliseren en zichzelf tevens richten op hen die zich bezighouden met culturele en wetenschappelijke activiteiten. Onder de bevolking en in de vakbonden zal ze een uitgebreide informatiecampagne tot ontwikkeling brengen en op sociale bewegingen zal een beroep worden gedaan hun organisaties uit te breiden tot in bedrijven, werkplaatsen en huizen, als een antimonopolistisch bewustzijn ter verdediging van het programma.

Om de sectoren die nu de economische macht hebben te verslaan is gecombineerde actie nodig van de regering en haar bondgenoten, met name in de vakbeweging, door middel van economische en administratieve maatregelen, zelforganisatie van arbeid(st)ers, het stimuleren van antimonopolistische gevoelens en het winnen van steun van kleine zakenlieden.

Deze mobilisatie zal druk uitoefenen om de parlementaire basis van de regering te verbreden en zal het ons mogelijk maken allianties te vormen ter ondersteuning van onze activiteiten in het Nationaal Congres.

8. OM DE GROEI TE STIMULEREN, INKOMENS te herverdelen en de sociale apartheid te bestrijden moeten de mogelijkheden voor planning en voor sociale en economische actie herwonnen worden. Het te ontwikkelen economisch model moet gebaseerd zijn op een sterke markt voor alle 150 miljoen Brazilianen, in plaats van voor de 30 miljoen van nu. Hiertoe zal de staat een belangrijke rol moeten spelen in de economische regulering, door het reguleren van productieve investeringen en door directe investeringen in bepaalde strategische sectoren.

De herverdeling van inkomen moet vergezeld gaan van een uitbreiding van de productie voor de massamarkt. Het overwinnen van de sociale apartheid vereist de democratisering van de samenleving, landhervormingen en maatregelen die de kleine bedrijfjes steunen en stimuleren evenals de informele economie, die niet langer behandeld kan worden als een marginaal probleem. Het is van doorslaggevend belang dat honger uitgebannen wordt en dat iedereen toegang krijgt tot basisonderwijs, ook de mensen die toen ze daar de leeftijd voor hadden geen toegang hadden tot een geschikte opleiding, zodat de buitengeslotenen ook burgers worden.

Speciale aandacht moet gegeven worden aan een progressieve belastinghervorming, die degenen bestraft die hun welvaart en rijkdom oppotten, speculatie aanpakt en de overheidsfinanciën reorganiseert, om productieve investeringen en sociale maatregelen te financieren.

Er is eveneens een diepgaande hervorming nodig van het financiële systeem, om middelen naar de productie te leiden en het parasitaire karakter van de kapitaalmarkten te elimineren.

9. DE DEMOCRATISERING VAN HET BEZIT van land is onontbeerlijk voor groei in combinatie met herverdeling van inkomen en welvaart. De radicale democratisering van het systeem van landbezit in het voordeel van de inheemse volkeren en bewoners van sloppenwijken, en met een nieuwe landbouwpolitiek die verenigbaar is met regionale diversiteit en gedifferentieerde stimuli voor kleine en middelgrote producenten, zijn basisstrategieën in een nationaal project van de PT.

In het huidige historische tijdsgewricht – een situatie die een diepe economische en sociale crisis combineert met de uitputting van het model van financiële ontwikkeling gebaseerd op externe bronnen – zal het opnieuw dynamiseren van de Braziliaanse economie, in het kader van de socialisatie van de nationale welvaart en rijkdom en het opeisen van burgerschap en sociale rechtvaardigheid, alleen mogelijk zijn door alle mogelijkheden voor de nationale economie in aanmerking te nemen en te breken met de huidige externe omstandigheden. Nieuwe modellen voor landbouwpolitiek en, vooral, landhervormingen zijn hiervoor basisvereisten.

Het beleid van onze regering zal de wederopbouw van sloppenwijken mogelijk maken en de vorming van nieuwe bedrijven op het platteland, geleid door hun eigen arbeid(st)ers. Er zullen nieuwe productieve krachten door tot ontwikkeling komen, de economische ontwikkeling van het land zal erdoor gestimuleerd worden en de krachtsverhoudingen voor de strijd voor socialisme zullen zich voor ons in positieve richting wijzigen.

Landhervormingen zijn daarenboven relevant voor het milieu; de vernietiging van het Amazonegebied zal bijvoorbeeld alleen beperkt worden als de migratie naar die regio vermindert, waarvoor de democratisering van het landbezit in andere regio’s vereist is.

Op technologisch vlak zal het zonder landhervormingen onmogelijk zijn ons project van economische decentralisatie uit te voeren, omdat de minerale bronnen in ons land, de basis voor een nieuwe “technologische revolutie”, onder controle zouden blijven van de grootgrondbezitters, in het bijzonder van de grote nationale en internationale bedrijven.

10. DEMOCRATISERING VAN DE STAAT elimineert de vervormingen uit de tijd van de dictatuur en vernietigt het monopolie van de massamedia, als voorwaarde voor het succes van de DVR. De volgende principes moeten in de campagne van 1994 een rol spelen:
- strikte proportionaliteit in het electorale stelsel (voor iedere kiezer een stem van gelijke waarde, gegarandeerde vertegenwoordiging voor elke staat);
- afwijzing van het moeten behalen van een hoog percentage van de stemmen voor de erkenning van partijen en vertegenwoordiging in het parlement;
- wetgeving die de partijen versterkt (bijvoorbeeld verkiezingen met partijlijsten);
- democratisering van het bezit van en de toegang tot de massamedia;
- snel onderzoek naar en bestraffing van iedereen betrokken bij corruptie;
- democratisering van en externe controle over de justitiële macht;
- democratisering van de gewapende machten en strijd tegen de ideologie van de “nationale veiligheid”;
- respect voor vakbondsrechten en voor de vrije organisatie van arbeid(st)ers in bedrijven;
- regulering van de artikelen in de grondwet van 1988 die plebiscieten, referenda en volksinitiatieven mogelijk maken.

11. DE PT STELT EEN POLITIEK-ELECTORALE ALLIANTIE voor rond het Democratische Volksprogramma (vanaf nu: DVP). Onze politiek van samenwerking zal een politiek-sociaal blok tot stand brengen voor steun aan het programma van structurele hervormingen, voor de volkskandidaten in de staten, voor Lula’s kandidatuur en voor een federale regering onder hegemonie van de PT. We willen samenwerkingsverbanden aangaan met de georganiseerde bewegingen en met burgerinitiatieven. Het regeringsprogramma van 1989 vormt een eerste basis voor discussie met onze bondgenoten, die niet behandeld moeten worden als onze pionnen in de electorale strijd.

12. ONZE VERKIEZINGSCAMPAGNE BEGINT steun op te bouwen voor een regering die zich inzet voor structurele hervormingen. Ze moet in staat zijn groot enthousiasme los te maken, om de krachten bij elkaar te brengen voor de overwinning van Lula. Daarom zijn het programma, dat de samenwerkingsverbanden stuurt, en de campagne, die brede delen van de bevolking organiseert en mobiliseert, de twee belangrijkste basiselementen voor onze “regeerbaarheid”.

Het tot stand brengen van structurele hervormingen zal diepgaande klassenconflicten, schokken en breuken ontketenen, die zullen leiden tot actie van de partij, de sociale bewegingen, onze bondgenoten, onze parlementaire vertegenwoordiging en de met ons verbonden regeringen van staten en gemeentebesturen. Daarom hebben we een programma nodig dat in staat is de stemmen van de meerderheid te winnen en belangrijker nog, dat in staat is miljoenen mensen te inspireren en mobiliseren tot strijd ter verdediging van onze regering. Daarom wil de PT gepolariseerde verkiezingen, waarin onze kandidaat naar voren komt zoals hij is: “een compleet alternatief voor de huidige situatie”.

13. DE DEMOCRATISCHE VOLKSHERVORMINGEN zijn afhankelijk van radicalisering van de democratie. De uitvoering van het hervormingsprogramma zal nieuwe mogelijkheden openen voor het bij de verdediging van de maatregelen van onze regering betrekken van kleine en middelgrote bedrijven. Tegelijkertijd moeten we de dominante klasse isoleren en haar manoeuvreerruimte beperken. De Braziliaanse crisis zal alleen opgelost worden als de belangen worden opgeofferd van deze minderheid, die het economische en politieke bewind controleert, de publieke opinie beïnvloedt, de internationale betrekkingen in handen heeft en met haar militaire macht veranderingen tegenwerkt zoals ze altijd gedaan heeft. We zullen alleen in staat zijn elke poging tot destabilisering tegemoet te treden als we onze regeerbaarheid baseren op de mogelijkheid ons programma met steun van de bevolking uit te voeren: coherent, duidelijk, radicaal en met de georganiseerde steun van de sociale bewegingen en linkse partijen, van het parlement, van de staatsregeringen en gemeentebesturen, met een politiek offensief in de internationale betrekkingen, met de vorming van een structuur voor nationale communicatie, met de democratisering van de gewapende machten en met de ontwikkeling van een strategisch plan dat uitgaat van het idee dat we niet een regering van “nationale eenheid” zullen zijn.

14. DE CONSOLIDERING VAN OPEENVOLGENDE democratische regeringen zal tot stand komen door de structurele hervormingen. Brazilië zal alleen de stabiliteit bereiken die we willen als de economische ontwikkeling gericht wordt op de sociale behoeftes, en als het verheffen van de meerderheid van de bevolking tot burgerschap en de herverdeling van inkomen nationale doelen worden. Daarom zullen structurele hervormingen plaats moeten vinden zodra we de regering vormen. Op die manier zullen we het inflatoire proces omkeren, zonder te vervallen in methodes zoals die vaak worden aanbevolen door orthodoxe economen en die meestal leiden tot het bevorderen van de recessie.

15. EEN BELEID GERICHT OP DE ONAFHANKELIJKE Braziliaanse integratie in de wereld veronderstelt een nieuw model voor economische en sociale ontwikkeling, gebaseerd op een interne massamarkt. De DVR zal volwaardige politieke en economische relaties blijven onderhouden met andere landen en zal de aanwezigheid van buitenlands kapitaal in Brazilië toestaan. Maar het is duidelijk dat een regering onder leiding van een socialistische partij die zich richt op het realiseren van antikapitalistische, antigrootgrondbezit en anti-imperialistische hervormingen, zich zal verzetten tegen de “nieuwe orde” en in het bijzonder tegen de aanspraken van de Verenigde Staten op het continent. Gebruikmakend van ons menselijk, technologisch en natuurlijk potentieel, een interne markt ontwikkelend die miljoenen zal betrekken bij zowel productie als consumptie, de druk die regionaal en op wereldschaal op ons wordt gelegd als gevolg van de toestand van onze economie alsmede inter-imperialistische tegenstellingen uitbuitend, zal de DVR geconfronteerd worden met internationaal verzet en een onafhankelijke interventie doen in de wereldmarkt.

Het alternatieve strategische project dient de vraag naar de plaats die Brazilië moet innemen in de wereld aan te pakken, zowel in economische als in politieke termen.

Ten eerste willen we continentale integratie tot stand brengen, wat niet vooral de totstandkoming van een vrijhandelszone in Latijns-Amerika betekent. We moeten streven naar een economisch, politiek, sociaal, wetenschappelijk en cultureel model, gebaseerd op respect voor zelfbeschikking en onafhankelijkheid, in plaats van transnationale verhoudingen tot stand te brengen.

Deze conceptie zal eraan bijdragen te voorkomen dat Brazilië en andere landen van het continent economisch en politiek ondergeschikt worden aan de nieuwe wereldorde die in de maak is. Het zal Brazilië toestaan deel te nemen aan de totstandkoming van een nieuw internationaal wereldtoneel, gebaseerd op respect voor democratie en onafhankelijkheid.

Evenzo moet de vorming van Mercosur[2] gebaseerd zijn op de eisen van de arbeid(st)ers voor ontwikkeling, democratie en sociale gerechtigheid, en niet op neoliberaal beleid.

Door het Forum van Sao Paulo – de belangrijkste uitdrukking van linkse organisaties in de geschiedenis van Latijns-Amerika – te stimuleren zullen de PT en vergelijkbare partijen op het continent een fundamenteel voorbeeld neerzetten voor de stimulering van discussie en politieke initiatieven onder de vernieuwde volkskrachten en voor het tot stand brengen van een alternatief democratisch en socialistisch project.

De Braziliaanse buitenlandse politiek moet multilaterale initiatieven voor verzet coördineren tegen de druk van de grote economische blokken op zich ontwikkelende landen met betrekking tot de positie van internationale bedrijven, de zogenaamde bescherming van intellectueel bezit, enzovoorts, die de uitsluiting van een groot deel van de mensheid verergeren.

Tegelijkertijd zal Brazilië vechten voor democratisering van de internationale fora en organisaties, zonder vooroordeel met betrekking tot onze deelname of ten aanzien van het stimuleren van andere. Het diplomatieke beleid van de Braziliaanse regering zal zich concentreren op nationale onafhankelijkheid, regionale integratie met andere landen in Latijns-Amerika, solidariteit, strijd tegen de militarisering van internationale verhoudingen en tegen economische en sociale ongelijkheid.

16. EEN OVERWINNING IN 1994 zal betekenen dat de PT en haar ervaring een referentiepunt worden voor de internationale socialistische beweging. De ineenstorting van het “reële socialisme” en de decadentie van de sociaaldemocratie – die tot uitdrukking komt in electorale nederlagen, corruptieschandalen en, vooral, in compromissen met de neoliberale economie – verleent de PT en degenen met wie we onze verdediging van democratisch socialisme delen, een rol met internationale dimensies.

De PT moet haar relaties intensiveren met die onafhankelijke organisaties die hun inzet voor de strijd voor socialisme opnieuw bevestigen en moet die internationale fora steunen die continuïteit geven aan deze strijd en er aan deelnemen.

In een wereld die gedomineerd wordt door strijd tussen de grote kapitalistische machten, door Amerikaanse decadentie, het verlies van sociale verworvenheden, de groei van militarisme en conservatisme, en de verslechtering van de levensstandaard van de meeste mensen op deze planeet, zal het in de regering komen van de PT in een land dat zo groot is als Brazilië, nieuwe omstandigheden tot stand brengen voor de strijd voor socialisme. In dit perspectief zal de PT haar internationale relaties aangaan.

17. OM DE VERKIEZINGEN TE KUNNEN WINNEN en de sociale en machtsverhoudingen te kunnen veranderen, moet de PT haar samenhang bewaren. In 1994 zal het Braziliaanse volk de historische mogelijkheid hebben om met haar stem een nederlaag toe te brengen aan de heersende klasse. Sommigen beschouwen onze belangrijkste verdiensten als gebreken: radicaliteit, strijdbaarheid, verschillen met andere partijen en verbondenheid met de strijd voor socialisme. Electoralisme en een administratieve benadering geven geen weg vooruit aan voor een regering die zich richt op radicale democratisering van bezit, winsten, informatie en macht. Meer dan ooit is het noodzakelijk de samenhang van de PT te bewaren en een partij te blijven die is toegewijd aan de onderdrukte en uitgebuite meerderheid en aan de opbouw van een nieuwe socialistische en democratische orde.

18. DE SNELHEID WAARMEE HET DVP kan worden uitgevoerd hangt af van de krachtsverhoudingen en in het bijzonder van het niveau van volksmobilisaties en zelforganisatie. Het is duidelijk dat onze overwinning in 1994 grote verwachtingen zal wekken, waaraan we snel moeten beantwoorden met concrete regeringsinitiatieven. Om de noodzakelijke krachtsverhoudingen tot stand te brengen moeten we om te beginnen de presidentiële verkiezingen veranderen in een volksstemming over structurele hervormingen, in het bijzonder over de maatregelen die we in de eerste honderd dagen willen nemen.

De verkiezing van de president, het winnen van de staatsregeringen, de uitbreiding van onze parlementaire groep, en het tot stand brengen van een politiek en sociaal blok voor steun aan de regering, moet vergezeld gaan van politieke initiatieven die de politieke macht van de heersende klasse, met name in de massamedia, beperken. De mogelijkheid voor onze regering om vooruit te komen zal echter beperkt worden als geen sprake is van een hoog niveau van activiteit van de sociale bewegingen. Uiteindelijk is het succes van onze regering afhankelijk van de zelforganisatie van de bevolking, van participatie en bewustzijn.

We moeten ons geen enkele illusie maken dat de heersende klasse niet in de beste positie zal verkeren om alle middelen die ze ter beschikking heeft te gebruiken om de uitvoering van ons anti-imperialistisch, antigrootgrondbezit en antimonopolie programma tegen te werken. Als we niet in staat zijn ons programma uit te voeren zal onze regering niet in staat zijn het land uit de crisis te halen, zal ons volk bestemd blijven voor honger en armoede en zal ons land blootgesteld blijven aan neoliberaal beleid.

We zullen de weerstand van de heersende klasse breken door activiteiten van onze regering, onze partij en onze bondgenoten te combineren met onafhankelijke arbeid(st)ersactie. We zullen niet aarzelen steun te geven aan grote volksmobilisaties, aan maatregelen die de massamedia tot in het diepst democratiseren, aan complete en intensieve diplomatieke activiteiten (die prioriteit geven aan het tot stand brengen van samenwerking met die landen die vechten tegen afhankelijkheid) en ook aan legale acties.

19. OM DE UITVOERING VAN HET DVR mogelijk te maken moet de regering haar politieke initiatieven voortzetten en haar activiteiten coördineren met krachten die haar steunen. De regering moet het DVP toepassen vanuit een strategisch plan dat in elke situatie de weg aangeeft naar het isoleren van de conservatieve krachten, het winnen van de middenklassen en – fundamenteel – naar het verbreden en consolideren van de volkssteun. Op deze manier zullen we de krachten verzamelen die nodig zijn om het programma sneller uit te voeren.

20. DE PT HEEFT EEN NIEUWE LEIDING nodig om Lula’s campagne en de partijactiviteiten de komende jaren te leiden. Het is duidelijk dat de huidige leiding haar legitimiteit verloren heeft – een situatie die nog verergerd wordt door de organisatorische problemen en door de verzwakking van de relaties met de sociale bewegingen en met onze gemeentebesturen. De nieuwe leiding moet toegewijd zijn aan het volgende:
- aan het revolutionair-socialistische karakter van de PT, een democratisch socialisme dat zowel een alternatief is voor het “reële socialisme” als voor de sociaaldemocratie;
- aan de strategische waarde van democratie, voor ons zowel een middel als een doel, een methode voor verandering en een ideaal voor politieke organisatie;
- aan het revolutionaire geloof van het DVP, dat trouw blijft aan antikapitalistische, antimonopolistische, antigrootgrondbezit en anti-imperialistische overtuigingen;
- aan de levensvatbaarheid van een partij waarvoor democratie een rode draad is in het partijleven;
- aan de vernieuwing van het ethische en democratische contract binnen de partij, voor de wedergeboorte van interne democratie en tegen de dominantie van een minderheid.

21. DE PT MOET HAAR LEIDENDE ROL, haar massakarakter en de betekenis van interne democratie herbevestigen. Een uitbreiding van de partijdemocratie vereist het opnieuw evalueren van eisen, de deelname van onze bondgenoten aan discussies en besluitvorming en een versterking van de pers van de partij, van politieke scholing en van mechanismen voor overleg. Dat is ook nodig om democratische controle op de partijleiding plaats te laten vinden en op de activisten die uitvoerende macht hebben op regeringsniveau of in de wetgevende macht. Zonder te overdrijven, door politieke bijdrages te leveren, moet de PT om leiding te kunnen geven haar relaties met de civiele maatschappij versterken. Luisterend naar de publieke opinie, zonder door externe factoren geleid te worden, moet ze een sterke aanwezigheid hebben in de grote steden; we moeten de dialoog versterken om zo stevige relaties te vormen – en niet alleen electorale – met hen die in het algemeen aan de marge van vakbonden en volksorganisaties verkeren.

Het leidende karakter van de partij moet naar voren komen in de democratische uitwerking van onze politiek, de discussies met onze bondgenoten, de strijd om hegemonie, de confrontatie met de waarden van de dominante klasse en in de herbevestiging van het strategische doel van de PT: de strijd voor een socialistische en democratische maatschappij, zonder uitbuiting en zonder uitbuiters.

_______________
[1] De Braziliaanse afdeling van de Vierde Internationale, DS (Socialistische Democratie), is een belangrijke stroming binnen de PT, die op alle (leidende en basis)niveaus binnen de partij vertegenwoordigd is. Op het meest recente PT-congres stemde 12 % van de afgevaardigden voor de door DS voorgelegde teksten. Samen met andere tendensen (waaronder die waar Lula toe behoort) vormde DS op dat congres het politieke meerderheidsblok binnen de PT.
[2] Mercosur is de handelsalliantie tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay.