Burgerrechten
= rechten van de burger die door de staat worden gewaarborgd.
Evolutie: reeds in de middeleeuwen is de bourgeoisie erin geslaagd een aantal vrijheden af te dwingen van de adel. Het is slechts met de politieke overwinning van de bourgeoisie dat ze definitief deze rechten bekomt. Ze komen eerst tot uiting in de Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten (1776), sterk beïnvloed door Franse Verlichting, in de grondwetten van zes Amerikaanse staten (tussen 1777 en 1784) en uiteindelijk in de Droits de l’Homme et du Citoyen (rechten van de mens en de burger) die in 1789 door de Franse Constituante werden gestemd.
In de 20ste eeuw worden deze rechten internationaal erkend (met een sterke nadruk op rassengelijkheid) door de UNO. Op 10 december 1948 wordt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens door de Algemene Vergadering goedgekeurd.
Kritiek: het geldt hier hoofdzakelijk een aantal formele rechten die in een klassenmaatschappij en in een door het kapitalisme onderdrukte wereld onmogelijk te realiseren zijn.
Men denke ook aan het gevaarlijk aspect van de burgerlijke gelijkheid: patroon en arbeider worden als gelijken beschouwd die een contract afsluiten. De werkelijkheid toont voldoende aan dat de arbeiders steeds de mindere is in de kapitalistische maatschappij.
Rond deze formele rechten ontstonden nochtans verenigingen (zoals de Liga voor de Rechten van de Mens) die nuttig werk hebben verricht. De Franse Liga heeft duidelijke banden met de linkerzijde.
Beweging voor de burgerrechten: (in de Verenigde Staten): beweging van de zwarten die binnen het systeem gelijkberechtiging eisen en strijden tegen elke vorm van rassendiscriminatie. De actie is geweldloos en religieus gekleurd. Martin Luther King was de voornaamste leider; ondanks zijn relatief gematigde stellingnamen werd hij in 1968 vermoord.
Sinds enkele jaren hebben een aantal zwarten ingezien dat dit niet de goede weg is en beginnen zij de nadruk te leggen op een meer radicale actie die socialistisch getint is (Malcolm X , Black Panthers).
MWBEL