Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, december. 1989, nr. 33
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Jan Pronk is een paar jaar ouder geworden. Als minister van ontwikkelingssamenwerking gaat hij de jaren negentig in met een nieuwe kijk op de wereld: “De samenleving is veel minder maakbaar dan we toen dachten”.
Ook Wim Kok is een paar jaar ouder geworden. Als vakbondsbestuurder beschuldigde hij Lubbers en De Vries van “genadeloze aanvallen op de verzorgingsstaat”. Nu is hij vicepremier onder diezelfde Lubbers, die een hoge pet op zegt te hebben van de “soberheid en zuinigheid” van minister Kok van financiën.
En Relus ter Beek is eveneens een paar jaar ouder geworden. Als rechtgeaard Nieuw Links’er wilde hij, toen hij in 1971 in de Kamer kwam, de ‘confessionele dominantie’ doorbreken. Als minister van defensie, in een kabinet met diezelfde confessionelen, weet hij inmiddels beter: “Het CDA is niet te bestrijden”.
Ze zijn allemaal een dagje ouder geworden. En wijzer, vinden ze zelf. Niet dat ‘Nieuw Links’ nou zo radicaal was, maar tenminste op papier wilde het nog het een en ander veranderen en niet alles bij het oude laten. Zelfs die paar wilde haren zijn nu verdwenen. De ex-hemelbestormers staan met beide benen weer stevig op de grond. Het ‘realisme’ viert hoogtij. Want wie wil regeren moet nou eenmaal compromissen sluiten met Lubbers en het CDA.
Zo kon het dat minder dan twee maanden na de verkiezingen het kabinet Lubbers-Kok al rond was. De PvdA wil zo graag regeren dat over alles en iedereen compromissen mogelijk zijn. Verkiezingsbeloften hoeft ze daarvoor nauwelijks te breken, want die werden in de campagne voor 6 september al nauwelijks gedaan. De PvdA wil helemaal niets wezenlijks veranderen. De macht van de kleine (invloed)rijke bovenlaag wordt door de PvdA niet ter discussie gesteld, laat staan aangetast. Sociale ongelijkheid en armoede worden als feiten geaccepteerd. Geen wonder dat niemand echt enthousiast is over de nu met het CDA gesloten compromissen. Commentatoren hebben het over “enig heimwee naar het ‘elan’ van weleer” en over de teruggekeerde “sfeer van de jaren vijftig”.
Het ‘realisme’ van de PvdA staat niet op zich. Ook binnen veel massabewegingen en in Groen Links is de scepsis over de mogelijkheid en wenselijkheid van radicale veranderingen gegroeid. En dat heeft ook bij velen links van de PvdA geleid tot een bekering tot de politiek van de kleine stappen. Wat moeten we hier tegenover stellen? Om te beginnen natuurlijk acties en campagnes voor de eigen eisen die ook bij dit kabinet onder tafel dreigen te verdwijnen. Dus: cao-acties, campagnes van de milieubeweging, actieve internationale solidariteit, strijd tegen verslechteringen voor jongeren. Ook kleine overwinningen, zoals de succesvolle driedaagse staking tegen discriminatie van de arbeidsters bij BIC in Roosendaal, zijn nu van groot belang.
Maar daar kan het niet bij blijven. Tegenover de fantasieloze managers-benadering van de sociaaldemocraten moet links creatief aan de slag om mensen die ongetwijfeld teleurgesteld zullen worden door deze regering, te winnen voor radicale alternatieven. Tegenover een PvdA die niet verder komt dan komma’s en punten anders te zetten op de vierkante millimeter, kan en moet worden duidelijk gemaakt dat het wel degelijk radicaal anders kan. Door de rijken en machthebbers aan te pakken. Door de noden, behoeftes en belangen van de meerderheid van de bevolking centraal te stellen.
Tegenover al die ouder geworden ex-radicalen, die menen dat de taaie maatschappelijke verhoudingen geen radicale veranderingen toelaten, stellen wij de hoop op een klassenloze maatschappij; de hoop uitbuiting en onderdrukking, ongelijkheid en onvrijheid op te heffen. Die hoop heeft de bevrijdingsstrijd van de arbeidersklasse in elke fase van opgang van de arbeidersbeweging begeleid. Radicale socialistische alternatieven zijn voor velen op dit moment een utopie. Maar zoals de zeer praktische revolutionaire politicus Lenin al zei: “De tegenstelling tussen droom en werkelijkheid is niet schadelijk, zolang de dromer eerlijk in zijn droom gelooft, het leven opmerkzaam waarneemt, zijn observaties met zijn luchtkastelen vergelijkt en in het algemeen zich gewetensvol voor de verwezenlijking van zijn droom inspant. Indien er een contactpunt tussen droom en werkelijkheid bestaat, dan is alles best in orde”.