Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Bron: De Internationale, orgaan van de Nederlandse sectie van de IVe Internationale, juli 1965, jg. 8.
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
De mening dat Stalin en zijn “harde hand” historische noodzakelijkheden waren om een achterlijk land als Rusland te industrialiseren en de landbouw te collectiviseren is nog lang niet uitgestorven.
Het is een opvatting die niet op de feiten en werkelijke gebeurtenissen is gebaseerd hetgeen wij zullen trachten aan te tonen.
Onze getuige is Leon Trotski. “Een bevooroordeelde getuige,” zal men zeggen. De verklaringen zijn echter gecontroleerd en nog controleerbaar. Het betreft hier een deel van de verklaringen die Trotski aflegde voor de Dewey-commissie. Deze commissie heeft de beschuldigingen die tegen Trotski in de Moskouse processen naar voren werden gebracht onderzocht tijdens een procedure die van 10 tot 17 april 1937 werd gevoerd te Mexico.
De commissie bestond uit John Dewey, C. Beals (heeft zich tijdens het onderzoek teruggetrokken) Otto Rühle, Benjamin Stolberg, Suzanne La Follette (secretaresse). Raadgever van de commissie was Mr. John F. Finerty, advocaat van Sacco en Vanzetti, en Tom Mooney. Raadsman van Trotski was Mr. Albert Goldman (Chicago).
Tijdens de zevende zitting op 14 april 1937 zijn de problemen van industrialisatie en collectivisatie in de Sovjet-Unie aan de orde geweest.
Wij geven de woordelijke vertaling van het verhoor.
Goldman: Mijnheer Trotski wat was uw houding ten opzichte van de industrialisatie van de Sovjet-Unie vóór uw verbanning uit de Sovjet-Unie?
Trotski: Gedurende de periode 1922 tot 1929 vocht ik voor de noodzakelijke versnelling van de industrialisatie. Ik schreef in het begin van 1925 een boek waarin ik trachtte aan te tonen dat door planning en leiding van de industrie het mogelijk was een jaarlijkse industriële groei van twintig percent te hebben. Ik werd gebrandmerkt als een fantast, een super-industrialiseerder. Het was de officiële naam voor de trotskisten in die tijd: super-industrialiseerders.
Goldman: Wat was de naam van het boek dat u schreef?
Trotski: “Waarheen Rusland, naar Kapitalisme of Socialisme?”
Goldman: Ik ben er zeker van dat het in het Engels is gepubliceerd onder de titel “Whither Russia, Towards Capitalism or Socialism?”
Trotski: De loop der gebeurtenissen heeft getoond dat ik te voorzichtig ben geweest in mijn beoordeling van de mogelijkheden van een planmatige economie en niet te overmoedig. Het was mijn strijd tussen 1922 en 1925 en ook die voor het Vijfjarenplan. Het begon in 1923 toen de Linkse Oppositie de strijd begon voor het Vijfjarenplan.
Goldman: Noemde Stalin u in die tijd “super-industrialiseerder?”
Trotski: Ja.
Goldman: Was hij gekant tegen de snelle industrialisatie van het land?
Trotski: Sta mij toe te verklaren dat ik in 1927 toen ik voorzitter was van de commissie voor de bouw van de hydro-elektrische centrale te Dnjeprosrtoy, in het Centraal Comité van de partij gepleit heb voor de bouw van die centrale. Stalin antwoordde hierop – en dat antwoord is gepubliceerd – “Voor ons is de bouw van de Djneprostroy-centrale hetzelfde als een boer die een grammofoon koopt in plaats van een koe.”
Goldman: Toen de plannen voor het Eerste Vijfjarenplan bekend werden wat was toen uw kritiek?
Trotski: Wat bedoelt u?
Finerty: Mr. Goldman mag ik vragen. Bedoelt u het eerste officiële Vijfjarenplan?
Goldman: Kunt u ons zeggen wanneer het eerste Vijfjarenplan officieel in de Sovjet-Unie en voor de wereld bekend werd gemaakt?
Trotski: Ik geloof oktober 1928 lopend tot eind 1932, omdat...
Goldman: U bedoelt dat het Vijfjarenplan in 1928 begon?
Trotski: Ja en het eindigde in 1932. Het plan werd veranderd in een Vierjarenplan. Zij veranderden het begin van het economische jaar van oktober in januari.
Goldman: Was het eerst een Vijfjarenplan dat veranderd werd in een Vierjarenplan?
Finerty: Wat ik weten wil is wanneer de regering van Stalin, de regering voor het eerst het Vijfjarenplan bekendmaakte, niet wanneer het begon, maar wanneer het aangekondigd werd.
Goldman: Wanneer kondigde de Sovjetregering het plan voor het eerst aan?
Trotski: Het Vijfjarenplan had een lange voorgeschiedenis. Het was uitgewerkt, ik geloof dat dit was in 1926 of zelfs in 1925. Het eerste plan was niet publiek gemaakt maar alleen voorgelegd aan het Politbureau. Het was een plan, met een stijgingspercentage in het eerste jaar van NEGEN, het tweede acht of zeven en het laatste jaar slechts vier. Een dalende groeilijn dus.
Dat was het begin van een verschrikkelijke strijd. Ik noemde dit plan “De sabotage van de industrie” niet in de criminele zin zoals thans gezegd wordt, maar in de zin van een absoluut lafhartige opvatting van de mogelijkheden die door de Oktoberrevolutie waren geschapen. Het tweede plan, dat in 1926 uitgewerkt werd, had een algemeen stijgingspercentage van NEGEN voor alle vijf jaren. De leden van deze commissie kunnen dat in het boek De werkelijke toestand in Rusland vinden. Dat was het tweede plan. In die tijd streed ik voor de mogelijkheid – ik trachtte dat aan te tonen – een stijgingspercentage van twintig, bijna twintig te hebben.
Om juister te zijn, achttien. Ik toonde aan dat de groei van de kapitalistische industrie van de bourgeoisie onder de tsaar zes was, en ik trachtte aan te tonen dat het mogelijk was dit te verdubbelen of te verdrievoudigen.
Dewey: Mijnheer Trotski werden beide – of wat u noemt het eerste- en tweede Vijfjarenplan – door de Linkse Oppositie bekendgemaakt?
Trotski: Wij begonnen het gevecht voor het Vijfjarenplan in 1922 of 1923.
Dewey: Werden al deze plannen door de Oppositie naar voren gebracht?
Trotski: Door de Staatsplancommissie, door de officiële Staatsplancommissie als de verpersoonlijking van lafhartige geest en lafhartige economie. Wij beschuldigden hen van “sabotage” in de zin zoals ik uiteenzette.
Dewey: Hoe was die “sabotage”?
Trotski: Het was niet de onwil van de opstellers van het plan. Ik gebruikte hier het woord “sabotage” tussen aanhalingstekens, in polemische zin, in journalistieke zin.
Dewey: Mijnheer Trotski beide werden dus door de Staatsplancommissie voorgelegd. Wie weigerde ze uit te voeren? Dat wil ik alleen maar weten.
Trotski: Dat was het eerste. Na onze kritiek werd het eerste Vijfjarenplan door het Politbureau verworpen. Het tweede met het percentage van Negen werd aangenomen door het Politbureau.
Finerty: U zegt een constant stijgingspercentage.
Trotski: Ja, constant voor vijf jaar. Wij bekritiseerden dat in ons Platform. De resultaten van het eerste jaar toonden dat wij gelijk hadden. Toen veranderden zij het plan. Dat is de ware historie van het eerste Vijfjarenplan.
Goldman: Dat betekent dat zij na het eerste jaar van het Vijfjarenplan het plan veranderden. De Sovjetautoriteiten veranderden het plan door het meer aan te passen aan het originele...
Trotski: Aan de werkelijkheid, of aan de voorspellingen van de Oppositie die met de werkelijkheid overeenstemden.
Finerty: Bedoelt u dat het percentage van het eerste jaar eerder 19 dan negen was?
Trotski: Het was meer dan twintig.
Goldman: Heeft u gedurende de loop van het Vijfjarenplan enige schriftelijke kritiek geuit over de gebruikte methoden door de Sovjetautoriteiten bij het voltooien van het Vijfjarenplan?
Trotski: Tijdens het tweede jaar stelde de bureaucratie voor het Vijfjarenplan in vier jaar te voltooien. In het Bulletin heb ik heftig geprotesteerd. Alle koppige mensen – het is karakteristiek voor alle koppige mensen, dat zij voordat zij beginnen de werkelijke mogelijkheden niet overzien, maar als de mogelijkheden ondanks hen worden gerealiseerd, dan zijn zij zo bevreesd, dat zij geen grenzen meer zien. Zij begonnen met de zweep van de bureaucratie het percentage op te voeren zonder aandacht te besteden aan de levensomstandigheden van de arbeiders. Zij bouwden fabrieken maar geen huizen voor de arbeiders. Het was noodzakelijk een percentage van 30 of zelfs 35 te halen.
Goldman: Wat was de reden van de haast? Was het noodzakelijk de voorbereidingen te treffen voor de verdediging van de Sovjet-Unie tegen een mogelijke aanval?
Trotski: Ik schreef, en het is vertaald en gepubliceerd in vele talen, dat deze overhaaste bureaucratische industrialisatie de onvermijdelijke opeenhoping van tegenstellingen in de industrie zelf tot gevolg zou hebben. In het kapitalistische systeem, worden de noodzakelijke verhoudingen bereikt door de concurrentie tussen de verschillende kapitalistische industrieën en ondernemingen. Maar in de planmatige industrie is het nodig alle noodzakelijke verhoudingen te voorzien. Het is niet mogelijk door abstracties te voorspellen. Het is noodzakelijk het plan te voorspellen door de mening van het volk, door de ervaring van het volk, door de graad van bevrediging van zijn behoeften, door de verhouding tussen de verschillende industrieën, de verschillende fabrieken en zelfs door de verhoudingen tussen verschillende fabrieken en zelfs door de verhoudingen tussen verschillende delen van bedrijven. Niemand voor ons heeft een socialistische economie opgebouwd. Het is de eerste en grootste ervaring in de geschiedenis. En ik waarschuwde. Het is niet mogelijk het onmogelijke tot stand te brengen.
Goldman: Kunt u ons een indruk geven van het succes van de industrialisatie of van de fouten die gemaakt zijn?
Trotski: Mijn houding tegenover de industriële ontwikkeling in de Sovjet-Unie kan als volgt gekenschetst worden. Ik verdedig de Sovjet-Unie tegen kapitalistische en sociaaldemocratische, reformistische kritiek. Ik kritiseer evenwel de bureaucratische methoden van de leiding. De afleidingen zijn heel simpel. Zij zijn gebaseerd op informaties uit de Sovjetpers. Het was absoluut mogelijk alle gevaren uit de Sovjetpers te concluderen.
Goldman: Kunt u ons een algemeen idee geven van het succes van de industrialisering in de Sovjet-Unie?
Trotski: De successen zijn zeer belangrijk. Dat bevestig ik iedere keer. Zij zijn het gevolg van de afschaffing van het privaateigendom en de mogelijkheden die aan een planmatige productie eigen zijn. Maar, zij zijn – ik kan niet precies zeggen hoeveel – zeker twee tot drie keer minder dan zij zouden kunnen zijn onder een regime van werkelijke Sovjetdemocratie.
Goldman: De vooruitgang werd dus ondanks de bureaucratische controle en methoden geboekt?
Trotski: Zij zijn het gevolg van de socialisering van de productiemiddelen.
(Volgende maand: “De collectivisatie”)