Geschreven: 22
oktober 1987
Bron:Rood, 19de jaargang, nr. 22, 17 november 1987, p. 9
Deze versie:Spelling aangepast
Transcriptie:
Ernest Mandel - Internet-Archief: www.ernestmandel.org
HTML:F., voor het Marxists Internet Archive, november 2007
De val van de Beurs werd gevolgd door een koersstijging van de waarden. De verliezen werden echter niet goedgemaakt. Het zijn immers niet dezelfde personen die verloren en weer gewonnen hebben. De grote meerderheid van de kleine en middelgrote aandeelhouders heeft enkel verlies geleden. De brutale val van de koersen op alle beurzen van de wereld weerspiegelt het enorme monetaire onevenwicht van de internationale kapitalistische economie. De aanhangers van de methode “als je maar wil dan kan het” zoals Mevr. Thatcher en zij die beweren dat niemand zich ongerust hoeft te maken omdat de “reële economieën” het goed stelt, zijn blind of willen het publiek, bewust bedriegen.
Het is immers typisch voor de beursspeculatie dat zij nooit de toestand van het ogenblik weerspiegelt. De speculatie anticipeert, zij is de uitdrukking van de
vooruitzichten voor overmorgen. In dit opzicht weerspiegelt de val van de beursnoteringen de steeds sterker om zich heen grijpende angst voor een nieuwe veralgemeende economische recessie. Die angst heeft net betrekking tot de “reële economieën”, tot de productie, echt reden van bestaan. Gaat de val van Wall Street een economische crisis opgang brengen even erg als die welke volgde op de krach van oktober 1929 ? Zo mag men de vraag niet stellen, en wel om twee redenen.
Vooreerst kan een ineenstorting van de Beurskoersen pas een ernstige crisis van overproductie op gang brengen wanneer zij gepaard gaat aan andere feiten. De Beurs is weliswaar de zwakste schakel, maar er moeten ook andere schakels moe worden voor de hele ketting het begeeft. De financiële instellingen moeten een dodelijke klap krijgen die de uitbreiding van het krediet stopzet; de grote industriële firma’s moeten in faling gaan; de bestellingen, de lopende productie en de tewerkstelling moeten zienderogen achteruitgaan. Dit alles is nog niet gebeurd. Dit alles kan in de komende maanden gebeuren.
Vervolgens veroorzaakte de “zwarte donderdag” van 1929 ook niet van de ene dag op de andere 30 procent werklozen in de Verenigde Staten en 40 procent in Duitsland. Die catastrofe kwam pas twee jaar later.
Paradoxaal genoeg hebben de imperialistische regeringen een middel gebruikt om de val van Wall Street tegen te houden dat erger is dan die val zelf : een nieuwe kredietinjectie,
een nieuwe toename van de geldvoorraad, een nieuwe verhoging van de schuldenberg. Dit alles ging gepaard, tegen elke logica in, aan een tijdelijke daling van de rentevoeten, dus van de prijs van het krediet. Het kapitalisme wordt in stand gehouden door kwakzalvers met als wapenspreuk “na ons de zondvloed”.
De spiraal van de schuldenlast zal groter dan ooit worden. Op korte termijn kan men zich verwachten aan een daling van de koopkracht van de consumenten, dus weer een stap naar de recessie toe. Vervolgens zullen de schulden van de Derde Wereld, van de Verenigde Staten, van de Japanse banken en beurzen, van de openbare instellingen en van de sociale zekerheid in Europa beginnen tuimelen. Deze sneeuwbal is al een jaar aan het rollen. Al de rest is een kwestie van timing : een veralgemeende crisis in 1987 of 1988!