Извор: Naomi Klein. The fight against climate change is down to us – the 99%, "The Guardian", 07.10.2011.
Превод: Окно
Техничка обработка: Здравко Савески
Онлајн верзија: јануари 2020
Ако нешто знам, тогаш е тоа дека оние 1% ја сакаат кризата. Кога луѓето се во паника и кога се очајни, тоа е идеално време тие да протуркаат политики кои одат во прилог на корпорациите: приватизација на образованието и социјалната заштита, укинување на јавните услуги, отстранување на последните пречки за корпоративната моќ. Среде економската криза, ова се случува низ светот.
Само едно нешто може да ја осуети оваа тактика, а за среќа, тоа е многу големо нешто: оние 99%. А тие 99% излегоа на улиците од Медисон до Мадрид за да кажат: „Не. Не сакаме да плаќаме поради вашата криза“.
Овој слоган почна во Италија во 2008 г. Одекна во Грција, Франција и Ирска, а на крајот дојде до плоштадот каде што кризата и започна.
Многу луѓе повлекуваат паралели меѓу „Окупирајте го Волстрит“ и т.н. антиглобализациски протести кои го привлекоа светското внимание во Сиетл 1999 г. Тоа беше последен пат едно глобално, младинско и децентрализирано движење да биде насочено директно против моќта на корпорациите. Горда сум што бев дел од она што го нарекувавме „движење на движењата“.
Но постојат и значајни разлики. Ние ги избравме самитите за наши мети: Светската трговска организација, ММФ, Г8. Самитите се минливи, траат само седум дена. Тоа и нас нè направи минливи. И во лудилото на хиперпатриотизмот кој следеше по 11 септември 2001 г. беше лесно целосно да нè збришат, барем во Северна Америка.
Од друга страна, „Окупирајте го Волстрит“ избра фиксна мета. Без рок на траење. Тоа е мудро. Само кога сте присутни доволно долго можете да пуштите корен. Тоа е клучно. Факт е дека во ерата на информации премногу движења никнуваат како прекрасно цвеќе, но брзо свенуваат. Тоа е поради фактот што немаат корени. И немаат долгорочни планови како да се одржат. Па, кога ќе дојде невремето, виорот ги носи.
Прекрасно е што ова движење има хоризонтална структура и што е вистински демократско. Овие начела се во склад со тешкиот труд за изградба на структури и установи кои се доволно цврсти да ги издржат налетите на невремето. Уверена сум дека тоа ќе се случи.
Постои уште нешто што ова движење го прави правилно: се обврза на ненасилство. Одбија да им дадат на медиумите слики од испокршени прозорци и улични борби кои очајнички ги посакуваат. А таа огромна дисциплина од нивна страна повторно наиде на срамната и беспричинска бруталност на полицијата.
Но најголемата разлика во однос на десет години претходно е тоа што во 1999 г. го напаѓавме капитализмот за време на кулминацијата на вртоглавиот економски бум. Невработеноста беше ниска, берзанските портфолија беа огромни. Медиумите беа опиени од лесно заработените пари. Тогаш претпријатијата се отвораа, а не затвораа.
Ние тогаш истакнувавме дека дерегулацијата во заднината на таа еуфорија има своја цена. Дека нанесува штета на работните стандарди. Дека е штетна по еколошките стандарди. Корпорациите стануваа помоќни од владите, а тоа им штетеше на нашите демократии. Но, ќе бидам искрена, додека времињата беа добри, тешко беше да се нападне економскиот систем заснован на алчност, барем во богатите земји.
Десет години подоцна се чини дека повеќе нема богати земји. Само куп богати луѓе. Луѓе кои се збогатија грабајќи го јавното богатство и исцрпувајќи ги природните суровини ширум светот.
Поентата е дека денес секој може да види дека системот е длабоко неправеден и дека се истргнува од контрола. Алчноста ја уништи светската економија. А го уништуваме и природниот свет. Ловиме премногу риби од нашите океани, ја загадуваме водата со хидрауличното разбивање на карпите и со дупчењето во длабоките води, посегаме кон највалканите извори на енергија на планетава, како песочниот катран во Алберта. Атмосферата не може да ја прими количината јаглерод која ја испуштаме во неа, што доведува до опасно загревање. Новата нормалност е сериски катастрофи: економски и еколошки.
Тоа се фактите на терен. Тие се толку очигледни што сега е многу полесно да се воспостави врска со јавноста одошто во 1999 г., и брзо да се изгради движење.
Сите знаеме, или барем чувствуваме, дека светот е превртен наопаку: се однесуваме како да му нема крај на она што е всушност ограничено – фосилните горива и атмосферскиот простор кој ги впива нивните емисии. Од друга страна, се однесуваме како да постојат строго фиксирани граници на она што во суштина го има во изобилие – финансиски ресурси за изградба на општество какво што ни е потребно.
Задачата на нашето време е да го преобратиме ова: да ја предизвикаме оваа лажна оскудност. Да настојуваме на тоа дека можеме да си дозволиме да изградиме пристојно, инклузивно општество – истовремено почитувајќи ги реалните граници на она што Земјата може да го поднесе.
Климатските промени значат дека мора да го направиме ова, и тоа со краен рок. Овојпат нашето движење не смее да биде деконцентрирано, поделено, не смее да прегори или исчезне пред други настани. Овојпат мораме да успееме. И не зборувам за регулирање на банките и зголемување на данокот за богатите, иако и тоа е важно.
Зборувам за промена на вредностите врз кои почива нашето општество. Тоа е тешко да го срочиш во едно барање кое ќе биде згодно за медиумите, и тешко е да смислиш како да го изведеш. Но, ако е тешко, тоа не значи дека е помалку итно. Тоа е она што гледам дека се случува на овој плоштад. Во начинот на кој се храните едни со други, се греете едни со други, бесплатно делите информации и пружате здравствена нега, часови за медитирање и обуки за зајакнување. Мојот омилен знак овде вели „Се грижам за тебе“. Во културата која ги тренира луѓето за избегнуваат да се погледнат еден со друг во очи, да речат „Нека умрат“, тоа е длабоко радикална изјава.
Избравме борба со најмоќните економски и политички сили на планетава. Тоа е застрашувачко. А кога ова движење ќе прерасне во сила, тоа ќе стане уште пострашно. Секогаш имајте на ум дека ќе се појават искушенија да се пренасочите на помали мети – како на пример, личноста до вас. Одолејте му на искушението. Овојпат, ајде да се однесуваме едни кон други како да планираме да се бориме рамо до рамо во борба која ќе трае многу, многу години. Бидејќи тоа го бара задачата што е пред нас. Ајде да го третираме овој прекрасен момент како да е најбитното нешто на светот. Бидејќи навистина е.
Забелешки на преведувачот
[1] Верзија на говорот на Наоми Клајн пред движењето „Окупирајте го Волстрит“, што првпат беше испечатена во „Окупајд Волстрит Џурнал“.
Тематска архива за капитализмот, природата и климатската правда