Напишано: 19 април 1871.
Првпат објавено: Paris Libre, April 21, 1871
Превод: Здравко Савески, од англиски јазик
Техничка обработка: Здравко Савески
Онлајн верзија: март 2021
На францускиот народ:
Во болниот и страшен конфликт што повторно му се заканува на Париз со ужасите од опсадата и бомбардирањето; што предизвикува да се пролева француска крв, што не ги поштедува ниту нашите браќа, ниту нашите жени ниту нашите деца; смачкани под топовските ѓулиња и истрелите од пушките, неопходно е јавното мислење да не биде поделено, да не се вознемирува националната свест.
Париз и целата нација мора да ја знаат природата, причината и целта на револуцијата што се спроведува. Конечно, единствено праведно е одговорноста за смртта, страдањето и несреќите на кои сме жртви, да падне на оние кои, откако ја предадоа Франција и им го дадоа Париз на странците, продолжуваат со слепа и сурова тврдоглавост да го уништуваат големиот град со цел да го погребаат, во катастрофата на републиката и слободата, двојното сведоштво за нивното предавство и нивното злосторство.
Комуната има обврска да ги потврди и одреди аспирациите и желбите на населението во Париз, да го утврди карактерот на движењето од 18 март, кое е неразбрано, непознато и клеветено од политичарите што се наоѓаат во Версај.
Уште еднаш, Париз работи и страда за цела Франција, за која ги подготвува, преку своите борби и жртви, интелектуалната, моралната, административната и економската обнова, нејзината слава и просперитет.
Што бара тој?
Признавање и консолидација на Републиката, единствената форма на управување компатибилна со правата на народот и нормалниот и слободен развој на општеството.
Апсолутна автономија на Комуната што се протега на сите места во Франција и што им ги осигурува на сите нивните целосни права, а на секој Французин целосното уживање на неговите вештини и способности како човек, граѓанин и производител.
Единствена граница на автономијата на Комуната треба да биде еднаквото право на автономија за сите комуни што се придружуваат на договорот, а чие здружување ќе го осигура француското единство.
Инхерентни права на Комуната се:
Гласањето за комуналните буџети, приходи и трошоци; одредувањето и распределбата на даноците; насочувањето на јавните услуги; организацијата на нејзината магистратура, внатрешна полиција и образование; администрирањето на стоките што припаѓаат на Комуната.
Избирањето преку избори или натпревар на судиите и комуналните функционери од сите ешалони, како и трајното право на контрола и отповикување.
Апсолутната гаранција за личната слобода и слободата на совеста.
Постојаната интервенција на граѓаните во комуналните работи преку слободно изразување на нивните идеи, слободна одбрана на нивните интереси, со гаранции дадени за овие манифестации од страна на Комуната, која е единствена задолжена за надгледување и обезбедување на слободното и правично остварување на правото на собирање и објавување.
Организацијата на градската одбрана и на Националната гарда, која ги избира своите началници и е единствената која внимава на одржувањето на редот во градот.
Париз не сака ништо друго како локална гаранција, под услов, се разбира, да најде во големата централна администрација – делегацијата на федерираните комуни – остварување и примена на истите принципи.
Но, како елемент на нејзината автономија и користејќи ја слободата на дејствување, во рамките на своите граници таа го задржува за себе правото да ги спроведува административните и економските реформи, што ги бара народот; да создаде институции што се потребни за развој и ширење на наставата, производството, размената и кредитирањето; да ги универзализира власта и сопственоста во согласност со потребите на моментот, желбите на засегнатите и фактите стекнати од искуството.
Нашите непријатели се залажуваат себеси или ја залажуваат земјата кога го обвинуваат Париз дека сака да ја наметне својата волја или својата надмоќ врз остатокот од нацијата и дека претендира на диктатура, што би била вистински напад врз независноста и суверенитетот на другите комуни.
Тие се залажуваат себеси или ја залажуваат земјата кога го обвинуваат Париз дека се залага за уништување на француското единство создадено од Револуцијата со согласност на нашите татковци, кои побрзаа да присуствуваат на Празникот на Федерацијата [во 1790 година] од сите краишта на стара Франција.
Единството, што ни се наметнува до денес од Империјата, монархијата или парламентаризмот не е ништо друго освен неинтелигентна, произволна или мачна централизација.
Политичкото единство, какво што го сака Париз, е доброволно здружување на сите локални иницијативи, спонтано и слободно содејство на сите поединечни енергии во насока на заедничката цел: благосостојба, слобода и безбедност на сите.
Комуналната револуција, започната од народната иницијатива на 18 март, започнува нова ера на експериментална, позитивна, научна политика.
Тоа е крајот на стариот владин и свештенички свет, на милитаризмот и функционерството, на експлоатацијата, шпекулацијата, монополите и привилегиите на кои пролетаријатот им ја должи своето ропство, а Татковината – своите несреќи и катастрофи.
Нека се увери оваа сакана и голема земја – измамена од лаги и клевети!
Борбата меѓу Париз и Версај е една од оние што не може да завршат со илузорни компромиси; исходот не може да биде доведен во прашање.
Победата, кон која се стреми со нескротлива енергија Националната гарда, ќе биде за идејата и за правото.
Ја повикуваме Франција.
Предупредена дека вооружениот Париз поседува исто толку смиреност колку и храброст, дека го поддржува редот со исто толку енергија колку и ентузијазам, дека се жртвува себеси со исто толку разум колку и енергија, дека единствено се вооружа во посветеност на слободата и славата на сите: нека Франција го прекине овој крвав конфликт.
Останува на Франција да го разоружа Версај преку достоинствена демонстрација на нејзината неодолива волја.
Повикана да има корист од нашите успеси, нека објави дека се солидаризира со нашите напори. Нека биде наш сојузник во оваа борба што може да заврши само со триумф на комуналната идеја или со пропаст на Париз.
Што се однесува до нас, граѓаните на Париз, нашата мисија е остварување на модерната Револуција, најголемата и најплодната од сите што ја осветлија историјата.
Наша обврска е да се бориме и да победиме.
Париска комуна
19 април 1871 година