Κωδικός (οί) αναγνώρισης

Α.Ε. 548

Τίτλος  

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ

Χρονολογία (ες)

1896-1987 (κυρίως 1920-1987)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (Ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

73 αρχειακά κουτιά (2 για μεγάλα σχήματα εντύπων)

Όνομα παραγωγού (ών)

Χρήστος Αναστασιάδης (1910-1987).

Χρησιμοποίησε τα ψευδώνυμα Χ.Αθανασιάδης, Θ.Θαλασσινός και τα αρχικά Θ.Θ., Χ.Α. και Θ. στην πολιτική αρθρογραφία του και στο μεταφραστικό του έργο.

Διοικητική ιστορία / Βιογραφικό σημείωμα

Ο Χρήστος Αναστασιάδης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1910. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και αρκετά νέος επηρεάστηκε από τις κοινωνικές θεωρίες του μαρξισμού παίρνοντας ενεργό μέρος στο φοιτητικό και εργατικό κίνημα. Συμμετείχε στη μεγάλη φοιτητική απεργία του 1929 στη διάρκεια της οποίας συνδέθηκε με την Αριστερή Αντιπολίτευση και τον τροτσκισμό. Στο πρόγραμμα του τροτσκισμού και της 4^ης Διεθνούς αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του.

Από το Αρχείο του Μαρξισμού βρέθηκε μετά το σχίσμα του 1934 στις ομάδες «Μπολσεβίκος» και «Νέος Δρόμος» και κατόπιν στην ΕΟΚΔΕ (Ενιαία Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας) που σχηματίστηκε από την ένωση όσων φύγανε από το Αρχείο με την ΟΚΔΕ (Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας)  του Παντελή Πουλιόπουλου (που είχε σχηματιστεί από την ένωση της ομάδας «Σπάρτακος» με άλλες ομάδες). Μέχρι την εκτέλεση του Πουλιόπουλου το 1943 στο Νεζερό, ο Χρήστος Αναστασιάδης υπήρξε ο στενότερος συνεργάτης του και αυτός που διέσωσε τα κείμενα του και τα αρχεία της οργάνωσης κατά τη διάρκεια της κράτησή τους στο στρατόπεδο της Ακροναυπλίας και μετά. Ο Αναστασιάδης «ήταν ο δημοσιογράφος της οργάνωσης, η εφημερίδα, το περιοδικό, οι εκδόσεις…», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο σύντροφός του Β. Σγουρός. Υπήρξε ο ζωντανός συνδετικός κρίκος της νέας γενιάς με το προπολεμικό εργατικό κίνημα, τις ιδέες της Aριστερής Aντιπολίτευσης και τον τροτσκισμό, επανεκδίδοντας μεταξύ άλλων σημαντικά κείμενα του Πουλιόπουλου, τους τόμους του Σπάρτακου, του Προλετάριου και του Διεθνιστή της Κατοχής στη σειρά των εκδόσεων της Πρωτοποριακής Βιβλιοθήκης. Από τον Ιούλιο του 1946, ο Αναστασιάδης ήταν μέλος του ΚΔΚΕ (Κομμουνιστικού Διεθνιστικού Κόμματος Ελλάδας (Ελληνικό τμήμα της 4^ης Διεθνούς), που συγκροτήθηκε στο ενοποιητικό συνέδριο όλων των τεταρτοδιεθνιστικών οργανώσεων. Στη διάρκεια της δικτατορίας του 1967, το ΚΔΚΕ, δια χειρός Χρήστου Αναστασιάδη, έβγαζε τρία παράνομα πολυγραφημένα έντυπα την Εργατική Πάλη ως πολιτικό όργανο, την 4^η Διεθνή, ως θεωρητικό και τον Αγωνιστή. Μετά την πτώση της χούντας το ΚΔΚΕ που μετονομάστηκε σε ΟΚΔΕ (Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας) έβγαζε την εβδομαδιαία εφημερίδα Εργατική Πάλη και το θεωρητικό περιοδικό Μαρξιστικό Δελτίο.

Η πολιτική αρθρογραφία του και το μεταφραστικό έργο του (κυρίως από τα γαλλικά) ήταν πολύ πλούσια και σημαντικά.

Ο Χ. Αναστασιάδης εργάστηκε για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος (διορθωτής) στο Βήμα.

Ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη, το γένος Καρακώστα, με την οποία δεν είχαν παιδιά.

Πέθανε στην Αθήνα στις 12 Σεπτεμβρίου 1987 από καρδιακό επεισόδιο.

[Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το βιογραφικό σημείωμα που επιμελήθηκε ο Βαγγέλης Σακκάτος στο Χρήστος Αναστασιάδης, Ο τροτσκισμός και η εποχή μας. Πολιτικά και ιστορικά κείμενα. 1. Παράνομο «Μαρξιστικό Δελτίο» 1959-1967 2. «Μαρξιστικό Δελτίο» 1979-1986. Επιμέλεια, εισαγωγή, βιογραφικά, σημειώσεις Βαγγέλης Σακκάτος. Αθήνα, Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη, 2003].

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Το αρχείο καταγράφηκε και συσκευάστηκε στο σπίτι του Χ. Αναστασιάδη στη Φιλοθέη. Στο ΕΛΙΑ στεγάστηκε καταρχήν στο κτίριο της οδού Αγίου Ανδρέου 5, στη συνέχεια λόγω του μεγάλου όγκου του μεταφέρθηκε στο κτίριο της οδού Αγίου Ανδρέου 4 και όταν έγιναν τα έργα επισκευής και ανακαίνισης του κτιρίου αυτού μεταφέρθηκε στην αποθήκη της οδού Φιλοθέης. Το 2002 το αρχείο επανήλθε στο κτίριο της Αγίου Ανδρέου 5, όπου και φυλάσσεται σήμερα σε 75 αρχειακά κουτιά.

Διαδικασία πρόσκτησης

Δωρεά της χήρας του Ειρήνης Αναστασιάδη, με την ευγενική φροντίδα του Νίκου Παντελάκη, το 1993.

Παρουσίαση περιεχομένου

Το αρχείο του αγωνιστή -μέλους της 4^ης Διεθνούς- συγγραφέα, εκδότη, δημοσιογράφου Χρήστου Αναστασιάδη αποτελείται από:

1)      Έντυπο υλικό (περιοδικά, φυλλάδια, εφημερίδες) της ελληνικής και διεθνούς επαναστατικής αριστεράς που συνδέεται με τον τροτσκισμό και την 4η Διεθνή (ελληνικά και ξενόγλωσσα).

2)      Εσωτερικά Δελτία πολιτικών συζητήσεων που αναφέρονται στις πολιτικές θέσεις και δραστηριότητες των οργανώσεων ΕΟΚΔΕ-ΚΔΕ, ΚΔΚΕ, ΟΚΔΕ, ΚΕΜ  και στις θέσεις και αποφάσεις της 4^ης Διεθνούς για το διεθνές επαναστατικό κίνημα (1941-1987).

3)      Προκηρύξεις διαφόρων πολιτικών ελληνικών οργανώσεων και φορέων (1920-1987).

4)      Κείμενα (χειρόγραφα και δακτυλόγραφα) χειρόγραφα και μεταφράσεις άρθρων και έργων –κυρίως του Ε.Μαντέλ αλλά και άλλων θεωρητικών του τροτσκισμού στα ελληνικά από τα αγγλικά και γαλλικά.

5)      Αλληλογραφία του Χρήστου Αναστασιάδη με διάφορα στελέχη και φίλους (1945-1987).

Μερικές αφίσες και πολύ λίγες φωτογραφίες καθώς και ορισμένους δεμένους τόμους περιοδικών.

[Βλέπε αναλυτική καταγραφή Νίκου Παντελάκη]

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Εκκαθαρίστηκαν τα πολλαπλά ορισμένων -πολυγραφημένων κυρίως-  εντύπων. Κρατήθηκαν από 2 έως 5 αντίτυπα για κάθε αριθμό φύλλου.

Προσθήκες υλικού

Δεν αναμένονται προσθήκες αρχειακού υλικού, αλλά ενδεχομένως δωριθεί μελλοντικά η βιβλιοθήκη του δημιουργού.

Σύστημα ταξινόμησης

Δεν υπήρχε αρχική τάξη στο αρχείο. Τα τεκμήρια (τα έντυπα κυρίως) ήταν τοποθετημένα και φυλαγμένα μαζί κάπως τυχαία. Δεν υπάρχει θεματική ή χρονολογική ταξινόμηση, παρά μόνο μία πρόχειρη κατά το είδος του υλικού (αλληλογραφία, προκηρύξεις, εσωτερικά δελτία, περιοδικά, φυλλάδια κλπ.). Το υλικό είναι ταξινομημένο στα κουτιά με βάση τον αριθμό των φακέλων –που αριθμήθηκαν ειδικά για τη μεταφορά τους και τη σύνταξη της κατάστασης μεταφερομένου υλικού.

Όροι πρόσβασης

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση, εκτός από ορισμένους φακέλους αλληλογραφίας που είναι κλειστοί μέχρι το 2010 και αναφέρονται σε προσωπικές υποθέσεις.

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα / γραφή των τεκμηρίων

Ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ιαπωνικά

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Αναλυτική κατάσταση μεταφερομένου αρχειακού υλικού σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, σε πρόγραμμα MS access  (συνολικά 1722 εγγραφές). Δυνατότητες αναζήτηση με βάση τα πεδία: αριθμός φακέλου, είδος, συγγραφέας, τίτλος, τεύχος, έτος.

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Δημοσιεύσεις / Βιβλιογραφία

1) Χρήστος Αναστασιάδης, Ο τροτσκισμός και η εποχή μας. Πολιτικά και ιστορικά κείμενα. 1. Παράνομο «Μαρξιστικό Δελτίο» 1959-1967 2. «Μαρξιστικό Δελτίο» 1979-1986. Επιμέλεια, εισαγωγή, βιογραφικά, σημειώσεις Βαγγέλης Σακκάτος. Αθήνα, Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη, 2003.

2) Βαγγέλης Σακκάτος, «Τα τετράδια της Ακροναυπλίας» (δακτυλόγραφη μελέτη).

 3) Μάριος Εμμανουηλίδης, Αιρετικές διαδρομές. Ο ελληνικός τροτσκισμός και ο Β΄παγκόσμιος Πόλεμος. Πρόλογος Πιέρ Μπρουέ. Αθήνα, Φιλίστωρ, 2002.

Παρατηρήσεις

*Προσοχή: κουτί 45 (φακ. 415), κουτί 57 (φακ. 582 Κατοχή), κουτί 60 (φακ. 609, 610 Ακροναυπλία και χειρόγραφα Π. Πουλιόπουλου), κουτί 66 (φακ. 376 μεσοπόλεμος).

* Eντάχθηκαν ή υπάρχουν μεταξύ άλλων στη Συλλογή Παράνομου Τύπου του ΕΛΙΑ (Ριζοσπάστης  της περιόδου της Κατοχής, 4^η Διεθνής φύλλα 1-6 του 1943 πολυγραφημένα), Κόκκινη Σημαία φύλλα 1,3-4,7,11 του 1943-44, Διαρκής Επανάσταση φύλλα 1, 4-5, Διεθνιστής φύλλα 2, 12-14 Νέας περιόδου και 1-11, 15-20 περίοδος Α και Β).

* Φυλάσσονται στην αποθήκη Φιλοθέης (λόγω όγκου) οι παρακάτω σειρές εντύπων: Διεθνής Ζωή, Ενότητα (δεμένος τόμος), Για το Σοσιαλισμό, Ο Λόγος μας, Σοβιετολογία, Νέοι Στόχοι, Σύνορα των δύο κόσμων, Το Κάπα, Μαρξιστικό Δελτίο, Critique Communiste, International Socialist Review (1970-74), Partisans, Temps Nouveaux, Alternative (1981-82) –δεμένος τόμος–, La Vérité des travailleurs (1955-59, 1960-62) – δεμένος τόμος-, Rouge (1975) –δεμένος τόμος-, Fourth International (1944) –δεμένος τόμος.

* Λανθάνουν ορισμένα έντυπα (285 εγγραφές) τα οποία θεωρήθηκαν ιδιαίτερα φθαρμένα ύστερα από μια μικρή πλημμύρα στο χώρο αποθήκευσης του αρχείου.

Παρατηρήσεις και όνομα του / της αρχειονόμου

Το αρχείο ανασυστήθηκε (είχε ταλαιπωρηθεί λόγω της μεταφοράς του σε διάφορους αποθηκευτικούς χώρους) στη μορφή που έφθασε στο ΕΛΙΑ για να μπορεί να γίνει ο έλεγχος και η ταύτιση. Δεν θεωρείται ταξινομημένο, αλλά χάρις στην κατάσταση μεταφοράς του (σε ηλεκτρονική μορφή) που αναφέρεται αναλυτικά στο περιεχόμενο του, μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει η αναζήτηση των τεκμηρίων και η πρόσβαση σε αυτά.

Λόγω του μεγάλου όγκου του και της ποικιλίας των εντύπων που περιέχονται στο αρχείο, η ταξινόμηση θα απαιτούσε αρκετό χρόνο και κατάλληλο μεγάλο χώρο.

Δυσκολίες επίσης παρουσιάζει η ταξινόμηση και χρονολόγηση των εσωτερικών δελτίων πολιτικής συζήτησης των οργανώσεων που απαιτούν ιδιαίτερες λεπτομερείς γνώσεις των θεωρητικών και ιδεολογικών απόψεων του πολιτικού χώρου.

Χριστίνα Βάρδα

Κανόνες ή πρότυπα περιγραφής

ΔΙΠΑΠ (Γ) 2^η έκδοση

Χρονολογία (ες) περιγραφής

Σύνταξη αναλυτικής κατάστασης μεταφερομένου υλικού από τον Νίκο Παντελάκη το 1993. Στο αρχείο έγινε έλεγχος και επανεγκιβωτισμός  από τη Χριστίνα Βάρδα, τον Μάρτιο του 2003, η οποία επιμελήθηκε και τη σύνταξη του δελτίου αρχειακής περιγραφής του.

Θέματα

ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ / ΤΡΟΤΚΙΣΜΟΣ / ΑΡΧΕΙΟΜΑΡΞΙΣΜΟΣ / ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΕΘΝΗΣ / ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ / ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ / ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ / ΠΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΑΝΤΕΛΗΣ